फागुन १५ देखि १८ सम्म ‘नेपाल लिटरेचर फेस्टिभल’ को बाह्रौं संस्करण हुँदै

पोखरा — नेपाल लिटरेचर फेस्टिभलको बाह्रौं संस्करण यही फागुन १५ देखि १८ सम्म पोखरामा आयोजना हुने भएको छ ।पोखराको बाराहीघाट, लेकसाइडमा आयोजना हुने फेस्टिभलमा देश–विदेशका साहित्यानुरागीको जमघट हुने आयोजक बुकवर्म फाउन्डेसनले पोखरामा शुक्रबार आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी दिइयो ।
सूचना सञ्चार तथा प्रविधि मन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले फेस्टिभलको उद्घाटन गर्ने कार्यक्रम रहेको बुकवर्मको भनाइ छ । ‘फेस्टिभलको बाह्रौं संस्करणलाई हामी थप विशेष र उत्साहजनक बनाउने लक्ष्यसहित खटिइरहेका छौं । साहित्यको यस ‘कुम्भमेला’ मा यहाँहरूको सहयोग यसअघिका संस्करणहरूमा जस्तै रहने अपेक्षा लिएका छौं,’ बुकवर्मले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
यस पटक फेस्टिभलमा देश–विदेशका दुई सयभन्दा बढी साहित्यकार, राजनीतिज्ञ, लेखक, कलाकार, पत्रकार, सम्पादक एवम् विशिष्ट व्यक्तित्वहरूको उपस्थिति रहने आयोजकले जनाएको छ । त्यस्तै ५० भन्दा बढी छलफल सत्र, अन्तक्रियात्मक कार्यक्रम, साङ्गीतिक प्रस्तुति र अन्य रचनात्मक कार्यक्रम पनि समावेश रहेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
‘यस पटक प्राध्यापक तथा अर्थशास्त्री महेन्द्र पी लामाको विद्वत्प्रवचनसँगै फेस्टिभल सुरु हुनेछ,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘विद्वत्‌प्रवचनलगत्तै अध्यात्म र संघर्षमाथि मनीषा कोइराला र विजय कुमारको विशेष संवाद आकर्षणको केन्द्र बन्ने बुकवर्म फाउन्डेसनको विश्वास छ । यसैगरी नेपाली सिनेमाका महानायक राजेश हमालको पुस्तक ‘युगदेखि युगसम्म’को आवरण तथा पुस्ताकांश लोकार्पण पनि विविध विशेष सत्रमध्ये एक हो । हमालको पुस्तक प्रकाशोन्मुख छ ।’
उद्यमी एवं लेखक जीवा लामिछानेको बहुप्रतिक्षित पुस्तक ‘अक्षत अन्टार्कटिका’को लोकार्पण पनि फेस्टिभलको आकर्षण रहने जनाइएको छ । ‘नेपाली क्रिकेटका ढुकढुकी पारस खड्का हुन् या साहित्यानुरागीबीच चर्चित भूषिता वशिष्ठ, समाजसेवालाई आफ्नो कर्म बनाएका डा. भगवान कोइरालादेखि म्यागी डोएनसम्मका व्यक्तित्वहरूका प्रेरणादायी संवाद फेस्टिभलमा रहनेछन्,’ विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।
नेपाली अमेरिकी लेखक रञ्जन अडिगाको सहभागिता फेस्टिभलका दुई सत्रमा रहने आयोजकले जनाएको छ । चित्रकला सधैं फेस्टिभलको आकर्षण बन्दै आएको र यस संस्करणमा परम्परागत पौभा चित्रका विश्व प्रसिद्ध कलाकार लोक चित्रकारका चित्र प्रदर्शनीमा राखिने आयोजकको भनाइ छ ।
‘सधैं जस्तै यसपटक पनि हामी शब्दसँगै सङ्गीतको तालमा झुम्नेछौं । परम्परागत धुनदेखि पपसम्म वा यी दुवै विधाका सङ्गीतको मिश्रणले फेस्टिभलका साँझहरूलाई सङ्गीतमय बनाउनेछ । साङ्गीतिक कार्यक्रमहरूमा प्रोजेक्ट सारङ्गीअन्तर्गत किरण नेपालीको नेतृत्वमा सामूहिक प्रस्तुति हुनेछ । त्यस्तै नेपाली सङ्गीत जगत्‌का पप–सम्राट्का रूपमा परिचित ओमविक्रम विष्टले पनि फेस्टिभललाई गुञ्जायमान बनाउनेछन्,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ।
फेस्टिभलमा वरिष्ठ वामपन्थी नेता एवं नेकपा मसालका महामन्त्री मोहनविक्रम सिंहद्वारा लिखित उपन्यास ‘कामरेड जलजला’माथि विमर्श हुनेछ । ‘फेस्टिभलको यस संस्करणमा उमेरले भरखरै ६ वर्ष पुगेकी लेखक भूमिलक्ष्मी पराजुलीको पुस्तक ‘मरमेड, ह्वेल एन्ड प्रिन्सेस’ नामक चित्रकथा पुस्तक सार्वजनिक गर्न पाउँदा हामी गौरवान्वित छौं,’ विज्ञप्तिमा जनाइएको छ, ‘यही नै त हो, हामीले हरेक वर्ष साना नानीबाबुहरूलाई केन्द्रमा राखेर सञ्चालन गर्दै आएका सत्रहरूको ध्येय ।’
सुरुवातदेखि नै फेस्टिभलले अग्रज तथा समकालीन लेखकहरूको साथसहयोग पाएको फेस्टिभलका कार्यकारी निर्देशक नीरज भारी बताउँछन् । ’ बाह्रौँ संस्करणसम्म आइपुग्दा हामीले नयाँ पुस्ताका साहित्यकार, लेखक तथा विचारकहरूलाई प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यसहित मञ्च तयार पारेका छौँ,’ उनले भने, विद्यालय तहबाटै साहित्यलाई पाठ्यक्रमको अंश बनाउनेदेखि नयाँ पठन संस्कृति विकासमा शिक्षक, अभिभावक तथा अन्य निकायहरूको भूमिकाबारे झकझकाउने हाम्रो प्रयास निरन्तर रहन्छ ।’
विश्वप्रसिद्ध भारतीय लेखक शशि थरूरको पुस्तक ‘ह्वाई आई एम अ हिन्दू’को नेपाली संस्करण लोकार्पणसँगै फेस्टिभलको साङ्गे हुनेछ । भारतीय राजनीति, इतिहास र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धका विश्लेषक तथा चर्चित लेखक थरूरका कैयौं पुस्तकले विश्वव्यापी चर्चा पाएका छन् । ‘हामीलाई विश्वास छ—यहाँहरू सम्पूर्णको साथ, सहयोग र उपस्थितिले यस पटक पनि ‘एनसेल फाउन्डेसन नेपाल लिटरेचर फेस्टिभल २०२५’मा शब्दहरू जीवन्त हुनेछन् । तपाईं र हामी कला, साहित्यको प्रवर्द्धनसँगै विचार निर्माण र आलोचनात्मक चेतको विकासमा सहकार्य गर्नेछौं,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।
सन् २०११ देखि नेपाल लिटरेचर फेस्टिभल आयोजना हुन थालेपछि नेपालमा वार्षिक रूपमा दर्जनौं साहित्यिक महोत्सव हुन थालेको शुक्रबार पोखरामा आयोजना गरिएको प्रेस सम्मेलनमा फेस्टिभलका निर्देशक अजित बरालले बताए । ‘यस्ता महोत्सवले अहिले व्यापकता पाएका छन् । स्कुलदेखि कलेज र वडादेखि गाउँपालिकामा समेत यस्ता साहित्यिक महोत्सव हुन थालेका छन्,’

उनले भने,‘यही फागुनमा मात्र नेपालमा सात ओटा साहित्यिक महोत्सव हुँदै छन् । सुर्खेत, काठमाडौं, पोखरा, धादिङ, काँकरभिट्टा, विराटनगर र टीकापुरमा साहित्य र विचारका महोत्सव गरिँदै छ ।’

सञ्चार र प्रविधिबाहेक कला र साहित्यका माध्यमबाट सबैलाई जोड्न कम्पनीको व्यावसायिक सामाजिक जिम्मेवारीअन्तर्गत एनसेल फाउन्डेसनमार्फत यस उत्सवसँग आबद्ध हुन पाएकामा एनसेलकी इन्टेरिम मार्केटिङ, कम्युनिकेसन एन्ड सस्टेनेबिलिटी डाइरेक्टर विशाखा लक्ष्मी खड्काले खुसी व्यक्त गरिन् । ‘कला, साहित्य र संस्कृति हाम्रा पहिचान हुन् । यिनको जगेर्ना गर्नु सबैको जिम्मेवारी हो । नेपाल लिटरेचर फेस्टिभलका सुरुका वर्षहरुमा हाम्रो सहयात्रा एकदमै राम्रो रह्यो । एक दशकपछि पुनः सहकार्य गर्न पाएकोमा हामी अत्यन्तै हर्षित छौं,’ उनले भनिन् ।

एनसेल फाउन्डेसन प्रमुख प्रस्तुतकर्ता रहेको फेस्टिभललाई बुद्ध एयरले सम्वर्द्धन गरेको विज्ञप्तिमा जनाइएको छ । पोखरा महानगरपालिका प्रवद्र्धक रहेको फेस्टिभलमा गण्डकी प्रदेश सरकार सहप्रवद्र्धक छ । त्यस्तै उप–प्रवद्र्धकका रूपमा नेपाल पर्यटन बोर्ड, कृषि विकास बैंक, ग्लोबल आइएमई बैंक र प्रभु बैंकले आयोजकलाई साथ दिएका छन् ।