‘वाम्बुले राईको कुयामो खाउमो’ पुस्तक लोकार्पण

ओखलढुंगा — ‘वाम्बुले राईको कुयामो खाउमो’ (चौतारासहित) पुस्तक सार्वजनिक भएको छ । किरात वाम्बुले राई जातिको मृत्यु संस्कार मुन्दुमलाई लिएर स्थलगत अध्ययनका आधारमा पुस्तक प्रकाशन गरिएको हो ।

मानेभन्ज्याङ गाउँपालिका अध्यक्ष ज्ञानेन्द्र रुम्दाली, उपाध्यक्ष आश्रचन राई, पूर्वअध्यक्ष मोतीराज राईलगायतले पुस्तक सार्वजनिक गरेका हुन् । गणेश राई, शुभराज राई (काजी), दीपकबहादुर राई, रामकुमार राई, कुम्भराज राई र जन्ताराम राईले मानेभन्ज्याङ–६ सोक्मटारमा अध्ययन तथा लेखन कार्य गरेका हुन् ।

राष्ट्रिय जनगणना २०६८ को तथ्यांकअनुसार वाम्बुले राई भाषा बोल्नेको संख्या १३ हजार ४ सय ७० रहेको छ । पुस्तकमा वाम्बुले राई समुदायभित्र कुनै एक परिवारको सदस्यको मृत्युपछि अन्तिम पटक ३ दिन ३ रात गरिने संस्कार ‘कुयामो खाउमो’बारे चर्चा रहेको छ । घरको मुख्य व्यक्तिको निधनमा दोबाटोमा चौतारो बनाइदिने परम्परा रहेको छ । त्यही चिनोचौतारोसँग गरिने संस्कार ‘कुयामो खाउमो’को परिचय, पहिलो दिन गरिने मुन्दुम विधि, कुलपुजारीले फलाक्ने मुन्दुमका रिसियाहरू समेटिएका छन् । दोस्रो दिन धनुवाणले राागा र सुँगुरलाई बलि दिने चलन छ । मासुमंस काँचो पूजा र पाकेपछि पितृलाई चढाउने रीतहरू रहेका छन् ।

खाउमो गर्दा आयोजक मूलघर पक्ष र मुख्यचेली (मुलदानी)को भूमिकाबारे उल्लेख गरिएको छ । तेस्रो दिन र रातमा गाइने गीत र तेस्रो दिन बिदाइको बेला गाइने लौलौ भाका समेटिएका छन् । मुन्दुम संस्कार परम्पराबारे पुराना पुस्ता र नयाँ पुस्तालाई लिएर अन्तर्वार्ता समेटिएका छन् । त्यसैगरी फोटोसमेत समेटिएका छन् । मानेभन्ज्याङ गाउँपालिकाको सहयोगमा गरिएको स्थलगत अध्ययन कृतिको प्रकाशन इक लिब्जु–भुम्जु साहित्यिक त्रैमासिकले गरेको हो ।